Zichtbare verschillen, wederzijds respect

Op Eid Al Adha, het offerfeest afgelopen vrijdag, bleven de moskeeën dicht en de mondmaskers op. Corona houdt Marokko nog stevig in de greep. Het aantal positief geteste covid19-cases stijgt pijlsnel. En verwacht wordt dat het offerfeest en de intense familiecontacten voor nog meer gevallen zullen zorgen.

Al is hét familiefeest bij uitstek dit jaar sowieso in kleinere kring dan anders. Waar ik vorig jaar met het offerfeest nog te gast was bij mijn schoonmoeder en haar huis zich vulde met haar 6 kinderen en al haar kleinkinderen rond de brochettes en tajine. Waar het bezoek toen binnen en buiten liep voor koekjes en thee. Daar is het dit jaar in’t klein te doen in ons appartement met een stukje van de familie van mijn man Rachid. Want voor het eerst in maaaaaaanden doorbreken we onze fameuze coronabubbel voor een uitbreiding met mijn schoonmoeder en schoonbroer. Ze konden vorige week zondag de trein nemen naar Marrakech met hun geregistreerde treintickets, hun verplichte mondmasker en een flesje desinfecterende handgel. Die zelfde avond werden nog nieuwe veiligheidsmaatregelen afgekondigd en zouden de stadsgrenzen halsoverkop gesloten worden, waardoor voor onbepaalde duur niemand meer in of uit Marrakech kan. 

Ik geef toe dat ik het uitbreiden van onze bubbel geen evidentie vond. Ook al ben ik normaal geen angsthaas, de angst voor het coronavirus is er bij mij precies toch meer ingeslopen dan ik dacht. Maar kijk, ik weet dat mijn schoonfamilie ook al die maanden zonder symptomen in hun kleine bubbel zat en dat mijn schoonmoeder het allemaal heel serieus op pakt. En nu ze eindelijk haar zoon én kleinzoon kan terug zien, zal ze dat echt in de veiligst mogelijke omstandigheden doen.

Maar ik geef ook toe dat het voor mij geen evidentie was om het offerfeest op zich bij ons te laten doorgaan. Want dat wil zeggen dat ik twee weken mijn schoonmoeder in huis heb, allez in ons 1-slaapkamer-appartement! En dat ik gastvrouw ben en dat mijn Darija (Marokkaans Arabisch) nog zo beperkt is en dat zij geen woord spreekt in de talen die ik vlot begrijp komt er ook bij. Dat hoeft allemaal geen drama te zijn en dat wil ik er ook niet van maken. Maar dat het een uitdaging zou worden, dat kan je wel stellen.

Op zich is het niet vreemd in Marokko dat bij familiefeesten de salons vol familie en genodigden liggen. Wij kopen een extra matras en installeren die in de living. Zo ligt mijn schoonmoeder die niet meer goed te been is toch iets of wat comfortabel, mijn schoonbroer slaapt op onze zetel. Ik ben deze situatie van één ruimte delen met veel mensen wel gewoon van eerdere lange verblijven in Afrika of van home stay op reis. Maar dit is toch anders want nu is dit mijn thuis en heb ik hier mijn gewoonten en die zijn vaak niet veel anders dan als ik ze had in België. Uiteraard zitten er al heel wat Marokkaanse invloeden in mijn manier van leven hier, puur door de locatie en door de roots van Rachid. Al denk ik dat ons gezinsleven vooral een mengelmoes is van dingen en gedachten die we de afgelopen 40 jaar opdeden en nu elk in onze relatie binnenbrengen. Dat daar voor mij ook een behoefte aan eigen ruimte en privacy bij hoort, dat steekt nu met de komst van de schoonfamilie duidelijk de kop op. Soit, ik zal wel merken hoe het uitdraait, het is een feestperiode dus iedereen wil er sowieso het beste van maken. 

Zoals er in België pakjes onder de kerstboom liggen, zo worden bij het offerfeest ook cadeautjes gegeven. Ik krijg een baghrir pan van mijn schoonmoeder, baghrir zijn de Marokkaanse duizend gaten pannenkoekjes, ik hoop dat ik bijhorend ook een praktijkles bakken krijg. Want in tegenstelling tot de meeste Marokkaanse mama’s ben ik daar niet zo bedreven in, oeps. Ook Rachid geeft me een cadeautje: een djellaba. Ik verdenk hem ervan dat het meer is om zijn moeder te plezieren dan om mij te verrassen. Al koos hij het traditionele kleed wel zorgvuldig uit “het is een lichte stof dus ideaal bij dit warme weer en de kleuren passen echt goed bij jou”. Shokran darling thanks. Ik weet dat hij het waardeert dat ik nu met zijn familie op bezoek niet rond dartel in een kort jurkje of laat staan in mijn ondergoed wat ik bij plus 40 graden wel eens doe. Uit respect voor het bezoek, kleed ik me best ‘gepast’. Dus ik doe hem een plezier en draag de djellaba onmiddellijk en merk dat het ding nog comfortabel zit ook en dat het me best nog wel goed staat. 

De fles vin gris die we nog in de ijskast hadden staan, heeft Rachid verstopt in de kleerkast. Haha ik moet er om lachen en zeg hem dat ik het beetje schijnheilig vind. Zijn moeder weet dat zowel hij als ik alcohol drinken. Maar ook hier draait het om respect zegt hij, je drinkt niet in haar bijzijn en de fles moet er ook niet voor het grijpen staan in de keuken. 

Het zijn dit soort kleine dingen die me doen balanceren en redeneren: hoe ga ik respectvol om met mijn schoonfamilie en blijf ik toch trouw aan mezelf en aan gewoonten, waarden, normen die ik wil behouden. Een eenvoudige formule bestaat hier niet voor. Ik denk dat respect in alle opzichten het beste werkt. Maar opnieuw, dat het een uitdaging is, dat kan je wel stellen. 

Ondertussen zijn we op de middag van de eerste dag van het offerfeest, ons zoontje Nizar heeft een blitz kostuumpje aan, er klinkt religieuze arabische muziek door het appartement en er ligt een geofferd schaap te drogen in de living. Ik moet even slikken, zeker als ik de schapenkop in de keuken ontdek. Ik wist wel dat dit ging gebeuren maar vorig jaar kon ik de keuken nog vermijden, dit jaar in mijn eigen keuken is dat moeilijker. Alles van het schaap wordt op een of andere manier gebruikt, de vacht en huid werd door de slachter mee genomen, de kop gaat in de soep, de hersenen én de testikels zijn een delicatesse. Ik houd het zelf bij de brochettes die me worden aangeboden en kijk uit naar een smakelijke tajine zònder ingewanden. 

De hele familie belt ons op: Eid Mabrouk! Hoe gaat het met jullie, is het schaap goed geofferd, hoe is het in Marrakech, zijn jullie gezond en wel, wees voorzichtig voor corona, het allerbeste voor iedereen,… Het gaat de hele dag door met wensen via de videochat. En de hele dag en ook de dagen nadien worden er maaltijden bereid, het lijkt alsof er altijd iets op het fornuis staat te pruttelen.

De avond nadat het schaap werd geslacht, krijg ik de slappe lach als ik Nizar in slaap wieg met Slaap kindje slaap. Ik pas de tekst aan… “daar buiten liep een schaap, het dronk zijn melk zo zoetjes”… Het schaap is ondertussen in stukken en steekt in de diepvries om de komende weken tajine mee te bereiden maar ook om nog weg te schenken aan minderbedeelden, ook dat hoort bij het offerfeest.

Ondertussen ligt het driedaagse feest achter ons en zijn de stadsgrenzen nog steeds dicht. De teller van coronabesmettingen tikt aan, de maatregelen bijven van kracht. Men schoonfamilie logeert dus nog voor onbepaalde tijd in onze living. Gelukkig vinden we elke dag beter ons ritme en onze plaats in deze bubbel. De verschillen zijn zichtbaar maar het wederzijds respect is voelbaar. En stiekem trek ik die fles vin gris één van de komende avonden lekker open. Op het balkon van de slaapkamer komt mijn schoonmoeder niet, hihihi hik.